پسوریازیس
پسوریازیس
به نظر میرسد که پسوریازیس یک بیماری ژنتیکی است و محرکهای آن استرس، صدمه به پوست، برخی داروها و عفونت میباشد.
پسوریازیس اغلب در سنین جوانی شروع میشود، اما میتواند در هر سنی از دوران نوزادی تا سنین کهولت شروع شود. هم زنان و هم مردان تقریباً به یک نسبت به این بیماری مبتلا میشوند.پسوریازیسدر حال حاضر این بیماری درمان قطعی ندارد، اما داروهای بسیاری وجود دارند که با استفاده از آنها، پسوریازیس کنترل میشود. انواع روشهای کنترل پسوریازیس عبارتند از: درمانهای موضعی، نور درمانی، داروهای سیستمیک، بیولوژیک، درمانهای جدید خوراکی و مکمل و جایگزین.
پسوریازیس اگر چه آزار دهنده است ولی در صورت درمان مناسب و رعایت دستورهای پزشکی، میتوان با آن کنار آمد و بیماری را کنترل کرد.
بیش از ۱۲۵ میلیون نفر از مردم جهان پسوریازیس دارند و ۲۹ اکتبر (۷ آبان) روز جهانی پسوریازیس میباشد.
پسوریازیس از شایعترین بیماریهای خود ایمنی در ایالات متحدهٔ آمریکا میباشد بهطوری که حدود ۷٫۵ میلیون آمریکایی پسوریازیس دارند.
علائم پسوریازیس میتواند بین افراد مختلف، متفاوت باشد و شامل یک یا چند از نشانههای زیر شود:
تکههای قرمز روی پوست که با فلسهای نقرهای پوشیده شده است.
نقاط کوچک پوسته پوسته شده (معمولا در کودکان دیده میشود).
پوست خشک و ترک خورده که ممکن است خونریزی هم بکند.
خارش و سوزش در نقاطی از پوست.
ناخن ضخیم، سوراخ شده و یا برآمده.
مفاصل متورم و سفت شده.تشخیص
پسوریازیس اغلب با معاینه بالینی تشخیص داده میشود و هیچ تست خونی برای تشخیص آن وجود ندارد، هر چند گاهی اوقات انجام برخی آزمایشها برای یافتن علل شعلهورکنندهٔ آن ضروری است. در هر حال در موارد مشکوک، میتوان از بیوپسی پوست استفاده کرد. در این روش پزشک با بریدن تکهٔ کوچکی از پوست و بررسی آن زیر میکروسکوپ، بیماری را تشخیص میدهد. پسوریازیس ممکن است با اگزما یا درماتیت اشتباه گرفته شود.انواع پسوریازیس
پسوریازیس به شکلهای مختلف با ویژگیهای متمایز به نظر میرسد. به طور معمول، یک فرد تنها یک نوع از پسوریازیس را در یک زمان دارد. به طور کلی، یک نوع از این ضایعات پاک خواهد شد و نوع دیگری از پسوریازیس در پاسخ به محرک به وجود میآید.انواع بیماری پوستی پسوریازیس psoriasis
پلاک پسوریازیس، یک مرکز نقرهای احاطه شده توسط یک مرز قرمز میباشد.
پسوریازیس پلاکی (Plaque Psoriasis) (پسوریازیس والگاریس) رایج ترین شکل از بیماری است و به صورت تکههای برآمده و قرمز پوشش داده شده با یک لایهٔ سفید نقرهای از سلولهای پوست مرده به نظر میرسد. این تکه و یا پلاک اغلب در پوست سر، زانو، آرنج و کمر ظاهر میشود. آنها اغلب خارشدار و دردناک هستند، و میتوانند خونریزی کنند.خالخال
پسوریازیس خالخال (Guttate) یک شکل از پسوریازیس است که اغلب در دوران کودکی یا جوانی شروع میشود. این رایج ترین نوع پسوریازیس، پس از پلاکهای پسوریازیسی است. آن برای ۱۰ درصد از افرادی است که به پسوریازیس مبتلا میشوند.معکوس
پسوریازیس معکوس (Inverse) (همچنین به عنوان پسوریازیس intertriginous شناخته میشود) به صورت ضایعات قرمز در روی بدن است. ممکن است صاف و براق به نظر برسد. بسیاری از مردم از نوع دیگری از پسوریازیس در جای دیگر در بدن در همان زمان مبتلا هستند.چرکدانهای
پسوریازیس پوسچرلر (Pustular) که با جوشهای چرکی سفید (تاول چرک غیر عفونی) احاطه شده توسط پوست قرمز به نظر میرسد. چرک متشکل از سلولهای سفید خون است. این یک عفونت نیست، و مسری نمیباشد.
پسوریازیس اریترودرمیک (Erythrodermic) به صورت خاص شکل التهابی پسوریازیس است که اغلب بر بیشتر سطح بدن تاثیر میگذارد. این ممکن است که در ارتباط با پسوریازیس پوسچولر von Zumbusch رخ میدهد. این یک نوع نادر از پسوریازیس است و یک بار یا بیشتر در طول عمر ۳ درصد از افرادی که پسوریازیس دارند رخ میدهد. به طور کلی در افرادی که پلاک پسوریازیس ناپایدار به نظر میرسد. این به این معنی است که ضایعات به وضوح تعریف نشده است. گستردگی، قرمزی آتشین و لایه برداری از پوست مشخصهٔ این فرم از پسوریازیس است. خارش شدید و درد اغلب با آن همراه است.توجه: افراد با داشتن یک شعلهور شدن پسوریازیس اریترودرمیک باید فوراً به دکتر مراجعه کنند، این شکل از پسوریازیس میتواند تهدید کنندهٔ زندگی باشد.مکانهای خاص
پسوریازیس میتواند در هر نقطهای از بدن مانند بر روی پلک، گوش، دهان و لبها، چینهای پوست، دست و پا، و ناخن خود را نشان دهد. پوست در هر یک از این سایتها متفاوت است و نیاز به درمان متفاوت دارد. علاوه بر این، پسوریازیس میتواند به طور گستردهای در میان افراد و در پاسخ به درمان متفاوت باشد. نور درمانی یا درمانهای موضعی اغلب زمانی که پسوریازیس به یک بخش خاص از بدن محدود است استفاده میشود. با این حال، پزشکان ممکن است داروهای خوراکی یا تزریقی را تجویز کنند اگر پسوریازیس تا حد زیادی کیفیت زندگی یک شخص را تحت تاثیر قرار داده باشد. درمانهای موثر در دسترس هستند، بدون توجه به جایی که خود پسوریازیس قرار گرفته است.پوست سر
پسوریازیس پوست سر میتواند بسیار ملایم، خفیف، با پوسته پوسته شدن کم باشد. همچنین میتواند بسیار شدید با ضخامت و پوست سر پوشیده شده از پلاک باشد. پسوریازیس میتواند فراتر از خط مو بر روی پیشانی، پشت گردن و اطراف گوشها گسترش یابد. سایر اختلالات پوستی مانند درماتیت سبورهای، ممکن است مشابه پسوریازیس پوست سر باشد.
درمان پسوریازیس پوست سر بستگی به شدت بیماری، بلندی موها و طرز زندگی بیمار دارد. طیف گستردهای از شامپوها، روغنها، محلولها و اسپریها برای این منظور تهیه شده است که اکثراً محتوی کورتون یا قطران زغالسنگ هستند. بیمار باید از شستشوی زیاد سر با شامپو و خراشیدن پوست سر خودداری کند.صورت
پسوریازیس صورت اغلب بر ابرو، پوست بین بینی و لب بالا، پیشانی بالا و خط مو تاثیر میگذارد. شما ممکن است به یک بیوپسی برای تایید آن که پسوریازیس است یا نه نیاز داشته باشید.پسوریازیس کف دست
درمان در عود پسوریازیس حاد در دستها و پاها به سرعت و با دقت مهم است. در برخی موارد، ترک خوردگی، تاول و تورم همراه با عود آن است.ناخن
تغییرات ناخن در تا ۵۰ درصد از افراد مبتلا به پسوریازیس و حداقل ۸۰ درصد از افراد مبتلا به ورم مفاصل پسوریاتیک رخ میدهد.
پسوریازیس میتواند باعث سوراخ شدن و یا غیرعادی شدن ناخنها (رشد بیش از حد، رفتن رنگ ناخن و حتی اونیکولیز یعنی جدا شدن ناخن از بستر) بشود.
پسوریازیس تناسلی
رایج ترین نوع پسوریازیس در منطقهٔ تناسلی پسوریازیس معکوس است. مناطق مختلف ناحیهٔ تناسلی میتواند توسط پسوریازیس تحت تاثیر قرار بگیرد.
پوستهای چیندار
پسوریازیس معکوس میتواند در پوستهای چیندار مانند زیر بغل و زیر سینه رخ دهد. این شکل از پسوریازیس اغلب با مالش و عرق کردن تحریک میشود.
علل
علت پسوریازیس به طور کامل درک نشده است، اما تعدادی نظریه وجود دارد.
ژنتیک
تصور میشود که پسوریازیس یک بیماری ژنتیکی است، هر چند محققان دقیقاً نمیدانند که چگونه پسوریازیس از یک نسل به نسل دیگر منتقل میشود. الگوی وراثت احتمالاً شامل چندین ژن یا ترکیبی از بسیاری از ژنها است.
در حدود یک سوم از افراد مبتلا به پسوریازیس گزارش سابقهٔ خانوادگی این بیماری را داشتهاند. اگر یکی از والدین پسوریازیس داشته باشد، کودک به احتمال ۱۰ درصد به پسوریازیس مبتلا میشود. اگر هر دو پدر و مادر پسوریازیس داشته باشند، یک کودک به احتمال حدود ۵۰ درصد به این بیماری مبتلا میشود.
مطالعات از دوقلوهای همسان مبتلا به پسوریازیس نشان میدهد که پسوریازیس حداقل تا حدی ژنتیکی است. اما این مطالعات نیز تقویت پیچیدگی پسوریازیس را به همراه داشته است. در حدود یک سوم از دوقلوهای همسان که در آنها پسوریازیس وجود داشته است، تنها یکی از دوقلوها بیماری را داشته و این نشان میدهد که عوامل زیست محیطی یا محرک در ابتلا به پسوریازیس نقش بازی میکنند. این نظریه وجود دارد که پسوریازیس از ترکیبی از ژنها و نیروهای خارجی باعث میشود. هنگامی که ژنهای مسئول برای پسوریازیس کشف شوند، الگوی وراثت ممکن است بهتر درک شود.
محرکها
دانشمندان معتقدند که دست کم ۱۰ درصد از جمعیت عمومی یک یا بیشتر، از ژنهایی که باعث ایجاد یک زمینه به پسوریازیس میشود را به ارث میبرند. با این حال، تنها ۲ الی ۳ درصد از جمعیت دارای این بیماری است. محققان بر این باورند که یک فرد برای ابتلا به پسوریازیس، باید ترکیبی از ژنهایی که باعث پسوریازیس میشود را داشته و در برابر عوامل خارجی خاص شناخته شده به عنوان «محرک» قرار گرفته باشد.
عوامل تشدید بیماری پوستی پسوریازیس
محرک پسوریازیس جهانی نیست. چه بسا ممکن است آنچه باعث پسوریازیس یک نفر میشود، بر دیگری تاثیر نمیگذارد. محرکهای ایجاد پسوریازیس عبارتند از: استرس، صدمه به پوست، برخی داروها و عفونت.
استرس
استرس میتواند باعث شروع پسوریازیس برای اولین بار و یا تشدید پسوریازیس موجود شود. آرامش و کاهش استرس ممکن است به پیشگیری از استرس حاصل از تأثیر پسوریازیس کمک کند.
صدمه به پوست
پسوریازیس میتواند در مناطقی از پوست که آسیب دیده یا دچار آسیبهای روانی شدهاند به نظر برسد. این پدیدهٔ کوبنر نامیده میشود. واکسیناسیون، آفتاب سوختگی و خش همه میتوانند موجب راهاندازی پاسخ کوبنر شوند. پاسخ کوبنر میتواند درمان شود اگر به موقع عمل کنید.
داروها
برخی داروها با تحریک پسوریازیس در ارتباط هستند، از جمله:
لیتیم: مورد استفاده برای درمان افسردگی، جنون و سایر اختلالات روانی میباشد. لیتیوم باعث تشدید پسوریازیس در حدود نیمی از افراد مبتلا به پسوریازیس که آن را مصرف میکنند میشود.
داروهای ضد مالاریا: Plaquenil، کیناکرین، کلروکین و هیدروکسی کلروکین ممکن است باعث شعلهور شدن پسوریازیس شوند، معمولا ۲ تا ۳ هفته پس از مصرف دارو پسوریازیس گرفته شده است. هیدروکسی کلروکین کمترین میزان بروز عوارض جانبی را دارد.
پروپرانولول: این درمان فشار خون بالا باعث بدتر شدن پسوریازیس در حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد از بیماران مبتلا به پسوریازیس که آن را استفاده کردهاند شده است. معلوم نیست که تمام داروهای فشار خون بالا (مسدود کنندهٔ بتا) باعث بدتر شدن پسوریازیس شوند، اما ممکن است که بالقوه توان آنرا داشته باشند.
کویندین: این داروی قلب گزارش شده است که باعث بدتر شدن برخی از موارد پسوریازیس شده است.
ایندومتاسین: این یک داروی ضد التهابی غیر استروئیدی برای درمان آرتریت است. این دارو برخی از موارد پسوریازیس را بدتر کرده است. سایر ضد التهابها معمولاً میتواند جایگزین شود. اثرات منفی دارو معمولاً کم است هنگامی که آن را به درستی استفاده کرده باشید. در هر حال عوارض جانبی آن معمولاً با منافع آن در ورم مفاصل پسوریاتیک همراه است.
عفونت
هر چیزی که میتواند سیستم ایمنی بدن را تحت تاثیر قرار دهد به پسوریازیس تاثیر میگذارد. به طور خاص، عفونت استرپتوکوک (گلو درد) با پسوریازیس خالدار همراه است. گلو درد اغلب با شروع اولین پسوریازیس خالدار در کودکان همراه است. شما ممکن است شعلهور شدن پسوریازیس بعد از یک گوش درد، برونشیت، التهاب لوزهها و یا عفونتهای تنفسی را بیش از حد تجربه کنید.
این غیر معمول نیست برای اینکه کسی به یک شعلهور شدن پسوریازیس بدون علائم گلو درد دچار شود. صحبت با دکتر در مورد گرفتن تست گلو درد در صورت شعلهور شدن پسوریازیس لازم است.
سایر محرکها
اگر چه از نظر علمی اثبات نشده، برخی از افراد مبتلا به پسوریازیس گمان میبرند که آلرژی، رژیم غذایی و آب و هوا باعث پسوریازیس است. عفونت استرپتوکوکی به عنوان محرک پسوریازیس خالدار شناخته شده است.
مکانیزم
پسوریازیس با یک رشد غیر طبیعی بیش از حد و سریع مشخص لایهٔ اپیدرمی پوست همراه است. تولید غیر طبیعی سلولهای پوستی (به خصوص در زمان ترمیم زخم) و بیش از حد بودن سلولهای پوست دنبالهای از حوادث آسیب شناختی در پسوریازیس میباشد. در پسوریازیس سلولهای پوست هر ۵–۳ روز به جای معمول ۳۰–۲۸ روز جایگزین میشوند. این تغییرات از بلوغ زودرس کراتینوسیت ناشی از آبشار التهابی در درم شامل سلولهای دندریتیک، ماکروفاژها، و لنفوسیتهای تی (سه زیرگروه از سلولهای سفید خون) بوجود میآیند. این سلولهای ایمنی از حرکت درم به اپیدرم و ترشح سیگنالهای شیمیایی التهابی (سایتوکاین) مانند عامل نکروز توموری آلفا، اینترلوکین ۱β، اینترلوکین ۶ و اینترلوکین ۲۲ بوجود میآیند. این ترشح سیگنالهای التهابی هستند که سلولهای کراتینوسیت را به تکثیر تحریک میکنند. این یک فرضیه است که پسوریازیس شامل نقص در سلولهای T تنظیمی، و در سایتوکین نظارتی اینترلوکین ۱۰ میباشد.
جهش ژن پروتئینهای درگیر در توانایی پوست به عنوان یک مانع در نشانگر حساسیت برای توسعه پسوریازیس شناخته شده است.
DNA یک محرک التهابی در بیماری پسوریازیس است و تحریک گیرندههای روی سلولهای دندریتیک خاص، که به نوبهٔ خود تولید سایتوکین اینترفرون α میکند. در پاسخ به این پیامهای شیمیایی از سلولهای دندریتیک و سلولهای T، همچنین سلولهای کراتینوسیت سیتوکینهایی را ترشح میکنند به عنوان اینترلوکین ۱، اینترلوکین ۶ و فاکتور نکروز توموری-α، که به سیگنال سلولهای التهابی در پایین دست میرسند و تحریک التهاب اضافی میکنند.
سلولهای دندریتیک پل دستگاه ایمنی ذاتی و دستگاه ایمنی تطبیقی بدن است. آنها در ضایعات پسوریازیس افزایش مییابند و موجب تکثیر سلولهای T و سلولهای نوع ۱ کمک کنندهٔ T (سلولهای Th1) میشوند. ایمونوتراپی هدفمند و همچنین پسورالن و فرابنفش (PUVA) درمانی میتواند تعداد سلولهای دندریتیک را کاهش دهد و به نفع یک لنفوسیت تی کمککننده در الگوی ترشح سیتوکین بیش از یک پروفایل سیتوکین سلول وابسته به Th1/Th17 عمل کند. سلولهای T پسوریاتیک از درم به اپیدرم حرکت میکنند و اینترفرون γ و اینترلوکین ۱۷ ترشح میکنند. اینترلوکین ۲۳ به القاء تولید اینترلوکین ۱۷ و اینترلوکین ۲۲ شناخته شده است. آثار اینترلوکین ۲۲ در ترکیب با اینترلوکین ۱۷ برای وادار کراتینوسیت به ترشح سایتوکاین نوتروفیل-جذب عمل میکند.
طبقهبندی ریختشناسی
نوع psoriasis کد ICD-10
psoriasis ولگاریس L40.0
psoriasis پوسچولر منتشر L40.1
زنجیره اکردرمایتس L40.2
plantaris و Pustulosis palmaris كد L40.3
psoriasis خالخال L40.4
ورم مفاصل پسوریاتیک L40.50
اسپوندیلیت پسوریاتیک L40.53
psoriasis معکوس L40.8
پسوریازیس به عنوان یک اختلال پاپولواسکواموس طبقهبندی شده و معمولا بیشتر به دستههای مختلف بر اساس ویژگیهای بافت تقسیم میشود. انواع آن شامل پلاک، پوسچرلر، خالخال، و پسوریازیس خمشی میباشد. هر فرم دارای یک کد ICD-10 اختصاص داده شده به آن است. همچنین میتواند به انواع غیرپوسچرلر و پوسچرلر طبقهبندی شود.
پاتوژنز
یکی دیگر از طرحهای طبقهبندی عوامل ژنتیکی و جمعیت شناختی را در نظر میگیرد. نوع ۱ دارای سابقهٔ خانوادگی مثبت، قبل از سن ۴۰ سالگی شروع میشود، و با وجود پادگن گلبول سفید انسانی، HLA-Cw6 همراه است. در مقابل، نوع ۲ سابقهٔ خانوادگی را نشان نمیدهد، قبل از سن ۴۰ سالگی شروع میشود و با HLA-Cw6 همراه نیست. نوع ۱ برای حدود ۷۵٪ از افراد مبتلا به پسوریازیس اتفاق میافتد.
طبقهبندی پسوریازیس به عنوان یک بیماری خود ایمنی بحث قابل توجهی را برانگیخته است. محققان توصیف متفاوت از پسوریازیس و آرتریت پسوریاتیک مطرح کردهاند. برخی از نویسندگان آنها را به عنوان بیماریهای خود ایمنی طبقهبندی کردهاند در حالی که دیگران آنها را از بیماریهای خود ایمنی متمایز و از آن به عنوان بیماریهای التهابی با واسطه ایمنی یاد میکنند.
شدت
توزیع شدت
اتفاق نظری در مورد چگونگی طبقهبندی شدت پسوریازیس وجود دارد. پسوریازیس خفیف به عنوان یک درصد از سطح بدن (BSA≤۱۰) تعریف شده است، شاخص شدت منطقه پسوریازیس (PASI) نمرهٔ ≤ ۱۰، و شاخص کیفیت زندگی پوست (DLQI) نمرهٔ ≤ ۱۰. پسوریازیس متوسط تا شدید توسط همان گروه به عنوان (BSA>۱۰) یا نمرهٔ (PASI>۱۰) و نمرهٔ (DLQI>۱۰) تعریف شده است. DLQI یک ابزار با ۱۰ سوال برای اندازهگیری تأثیر بیماریهای مختلف پوستی در عملکرد روزانه است. محدودهٔ نمرهٔ DLQI از ۰ (حداقل اختلال) تا ۳۰ (حداکثر اختلال) و با هر پاسخ ۳–۰ نمره اختصاص داده میشود. نمرات بالاتر نشان دهندهٔ اختلال اجتماعی یا شغلی بیشتر است.
شاخص شدت منطقهٔ پسوریازیس (PASI) از ابزاری است که به طور گسترده برای اندازهگیری پسوریازیس استفاده میشود. PASI ارزیابی شدت ضایعات و منطقهٔ تحت تأثیر و ترکیب این دو عامل به یک نمره تک از ۰ (بدون بیماری) تا ۷۲ (حداکثر بیماری) میباشد. با این وجود، PASI میتواند بیش از حد سنگین برای استفاده خارج از پژوهش باشد که به تلاش برای ساده کردن شاخص برای استفادهٔ بالینی منجر شده است.
درمان
در حال حاضر این بیماری درمان قطعی ندارد، اما داروهای بسیاری وجود دارند که با استفاده از آنها، بیماری پسوریازیس کنترل میشود. با توجه به متفاوت بودن پسوریازیس در افراد مختلف، روش درمان در هر فرد بسته به سن، جنس، شغل، وسعت بیماری و بسیاری از عوامل دیگر متفاوت خواهد بود.
در درمان پسوریازیس مدیریت و کنترل بیماری اهمیت دارد. صحبت با دکتر برای پیدا کردن یک درمان برای کاهش یا حذف نشانههای پسوریازیس لازم است. یک درمان برای یک فرد مبتلا به پسوریازیس ممکن است برای دیگری کار نکند؛ بنابراین مهم است که گزینههای درمانی مختلف را بدانید و سعی در پیدا کردن روش مناسب برای درمان پسوریازیس خود داشته باشید.
انواع روشهای درمانی عبارتند از: درمانهای موضعی، نور درمانی، داروهای سیستمیک، بیولوژیک، درمانهای جدید خوراکی و مکمل و جایگزین.
درمانهای موضعی
درمانهای موضعی با تماس به پوست استفاده میشوند و معمولا اولین درمان است که امتحان میکنید، زمانی که با پسوریازیس تشخیص داده میشوید. درمانهای موضعی را میتوان بدون نسخه و یا با نسخهٔ پزشک خریداری کرد.
کورتیکواستروئیدهای موضعی معمولاً شایعترین درمانی است که برای پسوریازیس استفاده شده، باعث کم شدن التهاب و تحریک پذیری پوست میشود. خیلی از اوقات پزشک ترکیبی از یک داروی از بین برندهٔ لایهٔ شاخی (کراتولیتیک) مانند اسید سالیسیلیک و استیروئید موضعی را برای شما تجویز میکند. نکتهٔ مهم در مصرف کورتیکوستیروئیدهای موضعی آن است که غالباً پس از مدتی، دیگر آن پاسخ مطلوب ابتدایی حاصل نمیشود، ضمن آنکه خطر نازک شدن پوست در اثر مصرف این داروها نیز وجود دارد؛ بنابراین انتخاب دقیق نوع استیروئید موضعی و مصرف درست آن میتواند باعث کم شدن این اثرات ناخواسته شود.
علاوه بر کورتیکواستروئیدهای موضعی و داروهای کراتولیتیک داروهای قدیمیتری چون قطران زغالسنگ و دیترانول نیز از مدتها قبل در درمان پسوریازیس بکار رفته و با اثرات قابل قبولی همراه بوده است. همچنین استفاده از ترکیبات موضعی ویتامین د مانند کلسی پوتریول نیز در درمان این بیماری با نتایج خوبی همراه بوده است.
دیگر محصولات که شامل موادی مانند آلوئه ورا، جوجوبا، پیریتیون روی و کپسایسین هستند، برای مرطوب کردن، تسکین دادن، کاهش مقیاس پوستهها و یا تسکین خارش استفاده میشود.
در پسوریازیس پوست سر کوتاه کردن یا تراشیدن مو باعث تأثیر بیشتر درمانهای موضعی میشود.
نور درمانی
نور درمانی، شامل تاباندن نور ماوراء بنفش به پوست به صورت منظم و تحت نظارت پزشکی است. درمان در کلینیک پوست یا در خانه با دستگاه فتوتراپی انجام میشود.
بسیاری از اوقات هنگامی که صحبت از درمان با اشعه میشود، بیمار آن را با رادیو تراپی یا پرتو درمانی یکسان تصور میکند، در حالیکه غالباً منظور از درمان با اشعه در پسوریازیس در واقع درمان با طول موجهای خاصی از نور میباشد. درواقع در این روش که از قدیمی ترین روشهای درمانی در بیماریهای جلدی میباشد، بیمار پس از مصرف دارویی به نام پسورالن (P)، که از عصارهٔ گیاهان خانوادهٔ هویج بدست میآید، در برابر اشعهٔ ماوراء بنفش (UVA) قرار میگیرد. از همین روست که به این روش درمانی، PUVA درمانی گفته میشود. هرچند PUVA درمانی نیز عاری از عارضه نمیباشد، اما در کل روش بسیار مؤثری در درمان پسوریازیسهای وسیع و مقاوم بوده و معمولاً تا ماهها تأثیر آن پایدار باقی میماند. امروزه علاوه بر PUVA از طیفهای اختصاصیتری از ماوراء بنفش همچون UVB نیز در درمان پسوریازیس استفاده میشود. این روشهای درمانی غالباً در بخشهای پوست بیمارستانها، مراکز تخصصی پوست و گاهی نیز در مطب پزشکان و یا با استفاده از نور خورشید انجام میشود.
داروهای سیستمیک
داروهای سیستمیک داروهای تجویزی است که به صورت خوراکی یا تزریقی میباشد و در سراسر بدن کار میکند. آنها معمولا برای افراد با پسوریازیس متوسط تا شدید و ورم مفاصل پسوریاتیک استفاده میشوند.
معمولاً متوترکسات اولین دارویی است که برای این منظور بکار میرود. این دارو که در سال ۱۹۵۱ برای اولین بار در درمان پسوریازیس مصرف شد تکثیر سلولهای پوست را کم کرده و غالباً بخوبی بیماری را کنترل میکند. متوترکسات میتواند هم بصورت خوراکی و هم تزریقی مصرف شود و غالباً پس از چند هفته اثر آن ظاهر میشود.
همچنین مشتقات ویتامین آ که به رتینوئیدها معروف هستند مانند اسیترتین با کاستن تکثیر سلولهای پوست، باعث بهبودی پسوریازیس میشوند. از داروهای دیگر میتوان به سیکلوسپورین و هیدروکسی اوره اشاره کرد. طبیعی است که تمام این داروها با نظر پزشک تجویز شده و برای اطمینان از بیعارضه بودن آنها، انجام آزمایشهای پایه و دورهای ضروری است.
در هر حال، آنچه در مورد داروهای سیستمیک در psoriasis بسیار اهمیت دارد، این است که بجز موارد استثنایی، نباید از کورتیکواستروئیدهای خوراکی یا تزریقی در این بیماری استفاده شود. مصرف این داروها، اگرچه ممکن است باعث بهبودی ظاهری اولیه شوند، ولی متعاقباً علاوه بر اثرات سوء متعددی که دارند، باعث شعلهور شدن بیماری یا تبدیل شدن آن به اشکال خطیرتر را دارند.
نکتهٔ دیگری که بسیار اهمیت دارد، این است که هنگامی که یک خانم مبتلا به پسوریازیس در سنین باروری تحت درمان با داروهای سیستمیک قرار میگیرد، باید بدقت از نظر پیشگیری از بارداری توجیه شود. در مورد برخی از این داروها حتی تا ماهها پس از قطع دارو نیز بارداری میتواند خطراتی برای جنین در پی داشته باشد.
داروهای بیولوژیک
داروهای بیولوژیک معمولاً برای psoriasis متوسط تا شدید و ورم مفاصل پسوریاتیک که به درمانهای دیگر پاسخ نمیدهد تجویز میشوند. آنها توسط تزریق یا داخل وریدی (IV) وارد بدن میشوند.
با شناخت بهتری که از چگونگی ایجاد شدن بیماری پسوریازیس طی سالهای اخیر حاصل شده است و با عنایت به این نکته که سیستم ایمنی نقش مهمی در ایجاد شدن بیماری دارد، طی چند سال گذشته طیف جدیدی از داروها غالباً به روش زیستفناوری (بیوتکنولوژی) ساخته شدهاند که قادرند با تصحیح اختلالات حاصل شده از پسوریازیس، بیماری را بهبود بخشند. این داروها که غالباً به داروهای «بیولوژیک» معروفند، گاهی اوقات با نتایج بسیار درخشانی همراه هستند اما نکتهٔ مهم در مورد آنها قیمت بسیار بالای آنهاست و از این رو فعلاً فقط در موارد بسیار شدید بیماری مصرف میشوند.
مسدودکنندهٔ عامل نکروز توموری آلفا (TNF آلفا)
Cimzia (ستولیزوماب پگول)، Enbrel و Altebrel (اتانرسپت)، Humira (ادالیموماب)، Remicade (اینفیلیکسیماب) و Simponi (گولیموماب) داروهایی است که مسدود کنندهٔ TNF-آلفا میباشد. TNF-آلفا سایتوکاین و یا یک پروتئین است، که بدن را وادار به ایجاد التهاب میکند. در عارضهٔ پسوریازیس و آرتریت پسوریاتیک، تولید بیش از حد TNF آلفا در پوست یا مفاصل وجود دارد، که منجر به رشد سریع سلولها و آسیب پوست یا بافتهای مشترک میشود. مسدود کردن تولید TNF-آلفا به توقف چرخههای التهابی بیماری پسوریازیس کمک میکند.
اینترلوکین ۱۲/۲۳
Stelara (اوستکناماب) آثار انتخابی پروتئین، و یا سایتوکاین، اینترلوکین ۱۲ (IL-12) و اینترلوکین ۲۳ (IL-23) را هدف قرار میدهد. اینترلوکینهای-۱۲/۲۳ با التهاب پسوریازیس مرتبط است.
از بیولوژیکها استفاده نکنید اگر:
سیستم ایمنی بدن شما به طور قابل توجهی به خطر بیافتد.
شما دارای یک عفونت فعال هستید.
عوارض جانبی شایع برای بیولوژیکها عبارتند از:
عفونتهای تنفسی
علائم آنفولانزا مانند
واکنش در محل تزریق
این عوارض جانبی معمولاً خفیف و در بسیاری از موارد ایجاد نمیشوند. افراد در صورت بروز عوارض باید مصرف دارو را متوقف کنند.
عوارض جانبی نادر برای بیولوژیکها عبارتند از:
اختلالات جدی سیستم عصبی، مانند مولتیپل اسکلروزیس، تشنج، یا التهاب اعصاب چشم.
اختلالات خون.
انواع خاصی از سرطان
درمانهای جدید خوراکی
درمان جدید خوراکی با مهار مولکول خاص در ارتباط با التهاب، بهبود نشانههای بیماری پسوریازیس را به همراه دارد. برخلاف بیولوژیکها، که از منابع زنده به دست آمده و باید از طریق تزریق یا انفوزیون تجویز شود، این درمان را میتوان به طور موثر به عنوان قرصهای خوراکی تحویل داد.
فسفودیاستراز ۴
جدیدترین درمان خوراکی برای پسوریازیس و آرتریت پسوریاتیک، Otezla (اپرمیلاست) است. Otezla ورم مفاصل پسوریاتیک را با تنظیم التهاب در داخل سلول بهبود میبخشد. این از یک آنزیم شناخته شده به عنوان فسفودیاستراز ۴، و یا PDE4 جلوگیری میکند. PDE4 کنترل بسیاری از التهاب در سلولها، که میتواند بر سطح التهاب در بیماری پسوریازیس تاثیر بگذارد را بر عهده دارد.
پزشکی مکمل و جایگزین
پزشکی مکمل و جایگزین (CAM) گروهی متنوع از مراقبتهای پزشکی و سیستم سلامت، شیوهها و محصولات است که در حال حاضر به نظر نمیرسد که بخشی متعارف از طب غربی باشد.
درمانهای مکمل و جایگزین عبارتند از: رژیم غذایی و تغذیه، درمان گیاهی، ذهن/بدن درمان، ورزش، یوگا و تای چی.
رژیم غذایی
رژیم غذایی خاصی برای فرد مبتلا به psoriasis لازم نیست، هرچند مصرف زیاد گوشت قرمز ممکن است باعث تشدید بیماری شود و از سویی مصرف روغن ماهی به علت اسیدهای چرب ضروری، اغلب نقش کمکی در درمان دارد. علاوه بر اسیدهای چرب اشباع نشده، ویتامین د نیز ممکن است اثرات مفیدی در درمان پسوریازیس داشته باشد. همچنین مصرف الکل و کشیدن سیگار ممکن است باعث تشدید بیماری شود.
کاهش وزن، داشتن قلبی سالم، استفاده از مواد غذایی ضد التهابی و فاقد گلوتن و مصرف ویتامین ها می توانند در بهبود پسوریازیس موثر باشند.
مدیریت خارش
خارش psoriasis ممکن است تاثیر بیشتری در کیفیت زندگی از اثر قابل مشاهدهای از این بیماری را داشته باشد. با این حال، درمان پسوریازیس نیز میتواند به شدت این نشانهها و توانایی خود برای مقابله با پسوریازیس را روز به روز بهبود بخشد.
درمان خانگی
راههای کمک به خارش و تسکین درد در افراد مبتلا به پسوریازیس عبارتند از:
پوست را آغشته نگه دارید. این اولین گام در کنترل خارش است به دلیل آن که قرمزی و خارش را کاهش میدهد و کمک میکند تا پوست التیام بخشد. متخصصین پوست توصیه به استفاده از کرم و پماد غلیظ برای نگهداشتن آب در پوست میکنند. حتی روغن پخت و پز نیز میتواند جایگزین مقرون به صرفه برای مرطوب کنندهٔ تجاری باشد.
به حداقل رساندن مقیاس پوسته پوستهها. استفاده از محصول نرمکننده (کراتولیتیک) برای کاهش پوست اضافی و جلوگیری از پلاک پسوریازیس از ترک خوردگی و پوسته پوسته شدن.
دوش آب سرد و کمپرس سرد نیز میتواند خارش را تسکین دهد. از حمام کردن در آب بسیار گرم خودداری کنید و سعی کنید به محدود کردن دوش گرفتن به ۱۰ دقیقه یا کمتر. آب گرم میتواند باعث تحریکات پوستی شود و خشکی را تشدید کند. استفاده از لوسیون پس از شستشو برای نگهداشتن رطوبت توصیه میشود. قرار دادن لوسیون خنککننده در یخچال و فریزر قبل از استفاده میتواند کمک به افزایش تسکین خارش کند.
پوست سر
پسوریازیس پوست سر میتواند به ویژه خارشدار و ناراحتکننده باشد. درمان معمولا شامل پماد موضعی و شامپوهای خاص است.
عواقب احتمالی
عفونت باکتریایی ثانویه در محل درگیر پوستی، پسوریازیس پوستولی (تاول چرکی).
بیماری ممکن است بین حملات مدتهای طولانی غیرفعال باقی بماند. در خانمها شدت بیماری در طی بارداری کاهش مییابد.
کربنات لیتیم و بتابلوکرها و هیپوکلسمی باعث تشدید بیماری میشود.
شرایط مرتبط
افراد مبتلا به psoriasis در معرض خطر ابتلا به دیگر شرایط مزمن و جدی به عنوان «بیماریهای همراه» هستند. تخمین زده میشود که تا ۳۰ درصد از افراد مبتلا به پسوریازیس به ورم مفاصل پسوریاتیک مبتلا میشوند. افراد مبتلا به بیماری پسوریازیس همچنین در معرض خطر بیشتر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی و افسردگی میباشند.
ورم مفاصل پسوریاتیک
ورم مفاصل پسوریاتیک باعث درد، سفتی و تورم در اطراف مفاصل و تاندونها میشود.
بیماریهای قلب و عروق
تحقیقات همچنین به رابطهٔ psoriasis با افزایش خطر بیماریهای قلبی عروقی، به ویژه در افراد مبتلا به پسوریازیس شدید را نشان میدهد. افراد مبتلا به پسوریازیس شدید به احتمال زیاد بیشتر از ۵۸ درصد به یک رویداد قلبی بزرگ و بیشتر از ۴۳ درصد احتمال ابتلا به سکتهٔ مغزی را دارند. بنیاد ملی پسوریازیس آمریکا پژوهش بررسی ارتباط بین این دو بیماری را حمایت کرده است.
دیابت
افراد مبتلا به پسوریازیس در معرض خطر افزایش دیابت نوع ۲ با توجه به مطالعهٔ ۲۰۱۲ میباشند. افراد مبتلا به پسوریازیس شدید به احتمال زیاد بیشتر از ۴۶ درصد به دیابت نوع ۲ مبتلا میشوند.
افسردگی
psoriasis میتواند استرسهای روحی روانی قابل توجهی برای بیمار، از جمله کاهش عزت نفس و بروز اختلالات خلقی، مثل افسردگی را افزایش دهد. یک مطالعه تخمین میزند که حدود یک چهارم از افراد مبتلا به پسوریازیس دچار افسردگی میشوند. مطالعات نشان میدهد که درمان پسوریازیس میتواند علائم افسردگی را کاهش دهد.
سایر شرایط
دیگر بیماریهای همراه مرتبط با psoriasis شامل سرطان، سندرم متابولیک، چاقی، پوکی استخوان، بیماری کبد چرب غیرالکلی، بیماری مزمن کلیوی و سایر شرایط مربوط به ایمنی مانند بیماری کرون و یووئیت هستند. تعدادی از مطالعات نشان دادهاند که افراد مبتلا به پسوریازیس افزایش خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان، از جمله به عنوان یک شکل از سرطان پوست شناخته شده به عنوان کارسینوم سلول سنگفرشی و لنفوم را دارند. در برخی موارد، این سرطانها با درمانهای خاص پسوریازیس که سیستم ایمنی بدن را سرکوب میکنند همراه است. بیماران باید برنامههای سلامت برای سرطان را به طور منظم دنبال و از رفتارهای پرخطر اجتناب کنند.
توصیه های ضروری دکتر بهرام منصوری اصل در صورتی که مبتلا به پسوریازیس یا صدف پوستی هستید و مایل به درمان آن می باشید :
- اکیدا توصیه می کنم از اقدامات غیر پزشکی و خودسرانه پرهیز کنید
- حتما با پزشک مشورت کنید
- حتما برای تشخیص نوع ضایعه و بررسی ریسک احتمالی به پزشک مراجعه کنید ممکن است نیاز به نمونه برداری و ارزیابی آزمایشگاهی باشد.