برای ساخت واکسن بر علیه ویروس پاپیلومای انسانی با روش بیوتکنولوژی نوترکیب پوسته (Shell) خالی تشکیل می شود که شکل سه بعدی ویروس را شبیه سازی می کند. واکسن حاوی DNA نبوده و ترکیبات جیوه نیز ندارد. واکسن، پروتئین نوترکیب LI، پروتئین ماژور کپسید است که اختصاصی تایپ بوده و پارتیکل های مشابه ویروس (Virus like particles) را ایجاد می کند و می تواند سطوح بالاتر آنتی بادی های نوترولیزان نسبت به عفونت طبیعی HPV ایجاد کند. در حال حاضر سه نوع واکسن، دو ، چهار و 9 ظرفیتی، بر علیه ویروس پاپیلومای انسانی در دسترس است و هر سه واکسن در برابر تایپ های 16 و 18 ویروس، که عامل 70% کانسرهای سرویکس هستند، فرد را محافظت می کنند. واکسن چهار ظرفیتی همچنین در برابر تایپ 6 و 11 که عامل 90% زگیل های ژنیتال هستند نیز پوشش مناسب ایجاد می کند. نسل دوم واکسن های بر علیه ویروس پاپیلومای انسانی (واکسن 9 ظرفیتی) نیز اخیرا به بازار آمده است.
اگر واکسن HPV قبل از تماس با ویروس (قبل از شروع فعالیت جنسی) تجویز گردد مفید تر خواهد بود. به عبارت دیگر نوجوانان و بالغین جوانی که هنوز از نظر جنسی فعال نیستند از مزایای کامل واکسن سود می برند. هرچند افراد فعال از نظر جنسی ممکن است با یک یا چند تایپ HPV آلوده شوند ولی چون درصد کمی از آن ها همزمان به دو تایپ 18 و 16 و یا تایپ های 6 و 11 مبتلا می گردند بنابراین چنین افرادی (افراد دارای سابقه تماس جنسی یا افراد در سنین بالاتر) نیز از مزایای نسبی واکسن نفع خواهند برد.
پروتکل واکسیناسیون بر علیه HPV
واکسن HPV دو ظرفیتی سرواریکس (Cervarix) و چهار ظرفیتی گارداسیل (Gardasil) برای استفاده در دختران/زنان از سن 12-11 تا 26 سال در نظر گرفته شده اند. بر طبق توصیه ACIP (Advisory CDC Committee on Immunization Practices) واکسیناسیون HPV می تواند از 9 سالگی نیز آغاز گردد. هرچند واکسیناسیون روتین در سن 12-11 سال توصیه می شود ولی نوجوانان بزرگتر و بالغین جوان نیز از دریافت واکسن می توانند سود ببرند. واکسن گارداسیل برای استفاده در پسران/مردان از سن12-11 تا 21 سال در نظر گرفته شده است در حالیکه واکسن سرواریکس در مردان توصیه نمی گردد. در اکتبر 2016، CDC توصیه نمود در نوجوانان سالم که واکسیناسیون HPV را قبل از 15 سالگی آغاز کرده اند دریافت دو دوز واکسن ، که با فاصله 6 تا 12 ماه تجویز می گردد کافی است (0 ، 6-12 ماه). در مواردی که واکسیناسیون HPV در سنین 26-15 سال آغاز شود نیاز به دریافت 3 دوز واکسن به صورت 0، 2-1 و 6 ماه است. چنین برنامه ای (پروتکل سه دوزی) در افراد مبتلا به نقض ایمنی نیز در سنین 26-9 سال توصیه می گردد. در هیچ سنی قبل از تجویز واکسن انجام پاپ اسمیر، بررسی آنتی بادی HPV و یا بررسی تایپ های پرخطر HPV توصیه نمی شود.
برنامه واکسیناسیون بالغین
واکسن HPV در زنان جوان تا 26 سال و در مردان جوان تا 21سال توصیه می کردد ولی در مردان هموسکسوال و بایسکسوال (bisexual) تا 26 سال نیز توصیه به تجویز این واکسن می شود. همچنین بالغین جوان ترنسجندر (transgender) ، افراد مبتلا به نقص ایمنی مانند بیماران HIV مثبت، بیماران پیوندی، مبتلایان به نئوپلاسم و ….. نیز تا 26 سال می توانند واکسن را دریافت نمایند. از آنجا که واکسن HPV به صورت ساب یونیت می باشد می توان آن را به افراد ایمونو ساپرس نیز تجویز کرد هرچند پاسخ ایمنی و تاثیر واکسن در آنها ممکن است کمتر از افراد سالم باشد. زنان بالغ کمتر از 26 سال سن و مردان تا 21 سالگی که واکسن HPV را قبل از 15 سالگی دریافت نموده اند و فاصله دریافت 2 دوز واکسن آن ها کمتر از 5 ماه بوده واکسینه محسوب نمی گردند و باید یک دوز اضافی واکسن را دریافت نمایند. تجویز واکسن به زنان در زمان شیردهی بلامانع است. لازم است زنان و مردان قربانی آزار جنسی ، در صورتی که قبلا واکسن را دریافت نکرده باشند، واکسن HPV را تا سنین توصیه شده دریافت نمایند.
واکسیناسیون HPV در زنان 45-27 سال
هنوز نتایج مطالعات در خصوص تاثیر واکسن در سنین 45-27 سال متناقض بوده و بررسی های بیشتری در این خصوص لازم است انجام گیرد. در این خصوص توجه به دیدگاه افراد، قیمت واکسن، اطلاعات و یافته های موجود بر روی تاثیر واکسن در این گروه سنی خاص و خطر تماس آینده با HPV، همگی باید در نظر گرفته شده و ارزیابی شوند که منوط به زمان و مطالعات بیشتر در این خصوص می باشد.
مدت زمان حفاظت واکسن
بخش ایمونوژن واکسن HPV یک VLP (Virus Like Particle) فاقد DNA است. LI VLP بسیار ایمونوژن بوده و در بیش از 99% گیرندگان واکسن پاسخ آنتی بادی مناسب را یک ماه بعد از تکمیل دوره واکسیناسیون ایجاد می کند. واکسن می تواند حفاظت کافی طولانی مدت ایجاد نماید بنابراین می تواند مقرون به صرفه نیز باشد. در حال حاضر هیچ ارتباطی بین تیتر آنتی بادی و میزان حفاظت واکسن HPV مشاهده نشده است. در افرادی که با تایپ 16 و 18 ویروس آلوده نشده اند واکسن HPV می تواند 100-96% از وقوع CINI تا CIN3 ناشی از این 2 تایپ جلوگیری نماید. میزان تاثیر دو واکسن گارداسیل و سرواریکس بر روی آدنوکارسینوم سرویکال insitu مرتبط با تایپ 16و 18 ویروس به ترتیب 97% و 93% است. واکسن هیچ نوع تاثیری بر روی پیشرفت بیماری یا حذف عفونت قبلی HPV ندارد. عفونت قبلی با یک تایپ HPV سبب کاهش تاثیر واکسن بر روی سایر تایپ های HPV نمی گردد. این واکسن نیاز به دوز یادآوری (بوستر) ندارد.
نسل دوم واکسن های HPV
واکسن 9 ظرفیتی شامل پوشش برای تایپ های 16 و 18 و پنج تایپ پرخطر دیگر (31, 33 45, 52 و 58) همین طور تایپ های کم خطر 11 و 6 است. این پوشش افزوده شده برای 5 تایپ پرخطر می تواند در برابر 15% دیگر از کانسرهای سرویکس حفاظت ایجاد کند به عبارت دیگر واکسن 9 ظرفیتی می تواند میزان پیشگیری از کانسر سرویکس را از تقریبا 70% با واکسن های قبلی به 90% برساند.
عوارض ناشی از واکسن
اغلب این عوارض، خفیف و موضعی هستند. در مواردی که بیمار مبتلا به یک بیماری تب دار حاد با شدت متوسط یا شدید، بهتر است واکسیناسیون تا بهبود علایم به تعویق بیفتد. در اشکال خفیف عفونت تنفسی یا گوارشی، ممنوعیتی برای واکسیناسیون HPV وجود ندارد. واکنش شدید آلرژیک به اجزای واکسن یا دوز اول واکسن، ممنوعیت یا کنتراندیکاسیون دریافت دوز بعدی واکسن است. چون سرنگ آماده تزریق (prefilled) سرواریکس حاوی لاتکس است بنابراین واکنش آنافیلاکتیک به لاتکس نیز ممنوعیت برای دریافت واکسن HPV دو ظرفیتی محسوب می شود. اطلاعات در مورد واکسن HPV در دوره بارداری اندک است. هر چند این واکسن با عوارض جانبی برای مادر یا جنین در طول بارداری همراه نیست اما بهتر است واکسن در این دوران استفاده نگردد. تست بارداری قبل از انجام واکسیناسیون ضرورتی ندارد. اگر خانمی بعد از شروع دوره واکسیناسیون پی به بارداری خود برد هیچ اقدامی نیاز نیست اما تجویز سایر دوزهای واکسن تا پایان دوره بارداری باید به تعویق افتد.
