کرایوتراپی به معنی فریز کردن ضایعات پوستی مثل خال،زگیل،کک ومک و میخچه و دیگر ضایعات پوستی است. کرایوتراپی به وسیله دستگاه کرایو انجام می شود، مخزن این دستگه حاوی ازت مایع یا نیتروژن مایع است. شایع ترین ماده کاربردی در کرایوتراپی ،نیتروژن مایع با درجه حرارت 196- درجه سانتیگراد است . ازت مایع در این دستگاه باعث تولید سرما شدید می شود که زمانی که روی ضایعه مورد نظر اسپری می شود دمای ضایعه را به سرعت وب ه مقدار قابل توجهی پایین می آورد، این امر باعث فریز شدن و مرگ سلولی ضایعه می شود. این روش به صورت سرپایی انجام می شود و حدود یک ساعت زمان می برد.کرایوتراپی عوارضی بعد از اسپری کردن ندارد، البته سوزش و درد ناحیه ممکن است در بعضی افراد پیش بیاید که امری طبیعی است. معمولا نیاز به مراقبت خاصی ندارد فقط فرد بیمار باید از دستکاری کردن آن محل اجتناب کند.

 

اگر بعد از گذشت چند روز علائم غیر عادی دیده شود مثل تورم بیش از حد، خونریزی و حتی درد شدید، مراجعه به متخصص پوست ضروری است. بعد از کرایوتراپی ضایعه پوستی به صورت تاول سفید یا قرمز و یا حتی کبودی مشاهده می شود و سپس بعد از پوسته پوسته شدن از پوست به طور کامل جدا می شود. بیشتر اوقات افراد نیاز به تکرار فریز کردن دارند. ممکن است بعد از گذشت چندین هفته هنوز اثراتی مثل رنگ پریدگی، بی حسی و ریزش موی آن منطقه از بین نرود اما جای هیچ گونه نگرانی نیست تمام این علائم طی چند ماه کاملا از بین می روند. در طی این مدت بدن بیمار با تولید سلول های جدید، بافت جدیدی را روی محل مورد نظر جایگزین می کند، تا اثری از هیچ گونه لک و ضایعه ای روی پوست باقی نماند .جز در موارد معدودی که فقط محل درمان به صورت لکه سفید کم رنگ باقی می ماند.

 

مراقبت های بعد از کرایوتراپی

بعد از انجام کرایوتراپی لازم است توسط فرد مراقبت هایی صورت گیرد که در ادامه مطلب به بیان توضیحاتی در رابطه با این مراقبت ها پرداخته می شود .

۱– شستشوی زخم بعد از کرایو

فرد باید به محض اجازه پزشک، زخم خود را با آب گرم و صابون آنتی باکتریال پاک سازی کند. ناحیه درمان شده باید از روز پس از فرایند به صورت روزانه به وسیله آب و صابون فاقد رایحه شسته شود. آن ناحیه باید بدون پوشش رها شود. در صورت وجود ترشحات می توان آن ناحیه را با یک بانداژ پوشاند. در صورتی که قسمت درمان شده دچار دلمه شود می توان تا هنگامی که از بین برود بر روی آن وازلین اعمال کرد.  همچنین او می تواند با خیس کردن یک گاز استریل به وسیله هیدروژن پراکسید و مالیدن آن به آرامی بر روی زخم، پوست و دلمه های ناشی از زخم را بردارد.

 

۲– پانسمان زخم

فرد باید پس از پاک سازی زخم فورا بانداژ خود را عوض کرده و تا هنگام التیام زخم آن را پوشیده نگه دارد. در برخی موارد، ممکن است فرد در چند روز تا چند هفته اول پس از عمل کرایو ،نیاز به استفاده از یک بانداژ هیدرواکتیو داشته باشد. این بانداژ حاوی موادی است که سرعت بهبود زخم را بیشتر کرده و از عفونت جلوگیری می کند.

 

۳– جلوگیری از ایجاد عفونت

بیمار باید با پاک سازی تاول ها و زخم های باز شده به صورت دو بار در هفته و به وسیله صابون آنتی باکتریال از ابتلا به عفونت جلوگیری کند. همچنین پیشنهاد می شود که قبل از اعمال یک بانداژ تازه، مقدار کمی ژل پترولیوم به محل اضافه شود.

 

۴– مصرف داروهای تجویز شده

بیمار باید دارو های تجویز شده توسط پزشک، مانند مسکن ها و آنتی بیوتیک ها را مصرف کند. فرد می تواند جهت تسکین درد های خفیف از استامینوفن بدون نسخه هر سه تا چهار ساعت استفاده کند.

 

۵– مراجعه به پزشک برای بررسی زخم ها

فرد باید در ملاقات های برنامه ریزی شده با پزشک شرکت کرده و در صورت ابتلا به تاول، تورم، خونریزی، قرمزی یا ترشح در نزدیکی ناحیه زخم قبل از ملاقات بعدی با پزشک تماس گیرد. در صورتی که بیمار به تب یا دردی شدید مبتلا شود باید فورا با پزشک خود تماس گیرد. در صورت خونریزی شدید فرد باید فورا به دنبال مراقبت های اورژانسی پزشکی باشد.

 

۶– جلوگیری از خونریزی

در صورت بروز هر گونه خونریزی، باید با استفاده از یک گاز تمیز به مدت ۱۵ دقیقه بر روی آن ناحیه محکم فشار داده شود. در صورت متوقف نشدن خونریزی، این مرحله باید تکرار شود. در صورتی که پس از تکرار این مرحله خونریزی متوقف نشود باید با مطب پزشک تماس گرفته شود.

 

۷– استفاده نکردن از صابون های رایحه دار در محل

تا زمانی که ناحیه درمان شده بهبود نیافته است نباید از صابون های رایحه دار، آرایش یا لوسیون ها استفاده شود. این بهبود حداقل 10 روز پس از فرایند به طول می انجامد. احتمال دارد تعدادی از مو های ناحیه درمان شده ریزش کرده و این ریزش به صورت دائمی باشد. ریزش موها به عمقی از پوست بستگی دارد که سرما به آن نفوذ کرده است. هنگامی که ناحیه درمان شده بهبود یافت، جهت محافظت از آن در برابر تشکیل جای زخم باید مقدار زیادی ضد آفتاب با عدد SPF حداقل 30 اعمال کرد. SPF واحد میزان عامل محافظت کننده در برابر آفتاب می باشد. ممکن است تا حداکثر یک سال پس از انجام فرایند تغییر رنگی در ناحیه درمان شده به وجود آید. این تغییر رنگ می تواند شامل قرمز شدن، صورتی شدن و تیره تر یا روشن تر شدن پوست شود. امکان دارد برخی افراد این تغییر رنگ را حتی برای مدتی بیشتر و یا به صورت دائم داشته باشند.

 

۸– مراقبت هنگام بروز علائم

در صورت داشتن موارد زیر باید با پزشک یا پرستار خود تماس گرفته شود:

 

دمای بدنی ۳۸ درجه یا بالا تر

لرز

داشتن هر کدام از علائم زیر در ناحیه درمان شده یا اطراف آن:

 

قرمزی یا تورمی که وسعت آن به نواحی درمان نشده پوست نیز کشیده شود

افزایش درد یا ناراحتی در ناحیه درمان شده

گرم یا سفت بودن پوست ناحیه درمان شده

افزایش ترشحات زرد یا سبز از ناحیه درمان شده

بوی بد

خونریزی که پس از اعمال فشار بر روی آن متوقف نمی شود.

مطلب مرتبط: کرایوتراپی بهترین راه درمان زگیل تناسلی

 

بعد از کرایوتراپی احتمال بروز تاول بسیار زیاد می باشد، این تاول های در برخی از موارد به رنگ سفید می باشند و در برخی موارد دیگر به علت خونریزی قرمز یا بنفش هستند نگرانی در رابطه با این تاول ها نداشته باشید طبیعی می باشد . در صورتی که ناحیه تحت درمان در اطراف چشم باشد ممکن است در صبح بعد از عمل با پف چشم رو برو شوید . تورماتی که بعد از کرایوتراپی مشاهده می شود به مرور زمان بهبود می یابند . با گذشت زمان در ناحیه ای که کرایوتراپی شده است پوسته پوسته شدن رخ می دهد و به مرور زمان تاول ایجاد شده خشک می شود .